Nog een brief aan papa (drieëntwintig maanden later)

Dag lieve papa,

Meteen deze gedachte, voordat ze mij ontsnapt: drieëntwintig maanden na je dood besef ik weer eens wat rouw zo moeilijk maakt. Volgens mij heb ik dit al eerder gezegd, in andere beelden, andere onhandige cirkelbewegingen. Rouw heeft geen definitie. Rouw vertakt zich in onnoemelijk veel knoopjes die moeilijk te traceren zijn. Er valt geen zachte vinger op te leggen. Dat maakt ze zo ontroostbaar.

Dat maakt dit rouwproces ook zo anders dan het liefdesverdriet dat ik goed kende. Bij liefdesverdriet kon ik mezelf nog baldadig op de schouders slaan, af en toe wijzen op de projecties die ik maakte. De ander missen is ‘iets in jezelf missen’, je kent de redenering wel. Nu mis ik de helft van de mensen die me op de wereld zetten. Dat is toch meteen een stuk complexer. Nu vrees ik dat je dood zowel een vage, halve bestaansreden is die ik mis én een alibi voor al deze bespiegelingen vol zelfmedelijden. Ja, papa, je bent mijn mededogen én het gebrek daaraan. Wat een spagaat. Sjieken bal. Wist niet dat je zo lenig was.

Ik mis jou, maar dan meteen veel meer dan de leegte die je achterliet. Ik vind het gemis terug in  veel te veel woorden, stilte, politieke verontwaardiging, in lanterfanterij, verbetenheid, in angst om tegen een rug te kruipen én in angst om me van die rug los te maken. Ik mis je en vraag me vervolgens af of het niet eerder januarikou en het weinige licht zijn, die me zo droevig maken. Dit gemis is flou en schijnt dwars door alles heen. Net als de lichtsnelheid geen constante, nog minder een onderwerp voor de wetenschap, maar niet te ontlopen.

Soit. Ik stuurde daarnet een oproep in het virtuele universum. Eens kijken of er iemand bergen in de aanbieding heeft, om op 25 februari – exact twee jaar later - af te wachten of het verdriet dan noemenswaardig groter is. Misschien niet, net als vorig jaar. Maar ik durf ondertussen werkelijk nergens meer vanuit te gaan. Twijfel als grootste wijsheid – laat ik morgen de brief aan Rupert Sheldrake maar voorlezen op het pelgrimsdiner met het thema ‘Niemand gaat verloren’.  Eenzaamheid als grootste en moeilijkste vriend. Het lijkt net onze berg.  Oh ja, ik heb een bronzen panter gekocht. Zonder te weten of ik hem mooi vond. De barst in het voetstuk deed me beseffen dat hij de mijne moest zijn. Mijn enige panter. Rrr.

En sorry, ik was in de war. Daarom heb ik geen brieven meer aan jou geschreven sinds ik ergens, op een zielig hoekje internet, een bakvis werd genoemd die sentimentele briefjes schrijft die altijd beginnen met ‘lieve papa’. Ik besef in deze koude weken weer goed waarom me dat zo kwaad maakt. Niet enkel omdat het symptomatisch is voor de plek die we rouw niet geven. Meer omdat ik door deze brieven verdacht word van navelstaarderij, terwijl ik net een hand wil uitreiken. Ik wil zeggen: ‘Kijk, ook dit is een manier om je eenzaam en onbegrepen te voelen. Die eenzaamheid delen we met elkaar en maakt ons dus minder alleen.’ Want echt. Hij die me een bakvis noemde. Laat hem zijn vader tillen, omdraaien, laat hem zijn vader niet langer kunnen verstaan, laat hem de maagsondes ruiken, de kak en de pis, laat hem voelen hoe eenzaam dat was. Laat hem nagaan hoeveel mensen nadien nog vragen hoe je dat beleefd hebt, hoe het was, hoe het nu is. Eens kijken wie daarna de bakvis is en wie kloten aan haar lijf heeft.

Natuurlijk moet ik dit niet opschrijven, papa. Ik moet ze geen letter waardig gunnen. Dat weet ik wel. Maar zoals ik al schreef: rouw kent veel knoopjes. Ook boze. Maar kom. Laten we hopen op tranen, samen met de sneeuw.

Liefs,

Marie