brief aan Jean Ferrat

Liefste Jean Ferrat

Wat schrok ik toen ik een paar dagen geleden hoorde dat je al een maand dood bent. Ik zat in een sjieke club in Rome. Er glansden nieuwe steentjes in mijn oren, ik nipte van een cocktail, de gastvrouw had net nog naar me gelachen en mijn lief zat geruststellend dichtbij. Hij luisterde met een half oor mee naar het gesprek dat ik met een flamboyante Fransman aan het voeren was, die in Italië opera studeert. Het was een trotse nacht, dus ietwat stoer was ik luid aan het verkondigen dat ik niet van mannenstemmen in opera hield. Don José, wat een janker. Papageno, dat was op zijn minst nog een kleurrijk figuur. Of ik dan van Mozart hield? Ja, inderdaad, dus Don Giovanni kon er ook nog net mee door. De operazanger luisterde geamuseerd. Hij had weinig nodig om te begrijpen dat ik hem aan het provoceren was. Dus toen hij vroeg welke mannen ik wel graag hoorde zingen, noemde ik Jacques Brel en jou (aangezien een Fransman deze vraag stelde, liet ik Prince even achterwege). Toen hij vroeg of ik wist dat je dood was, viel het smalle glaasje bijna op de grond. En mijn lief kon eventjes niet meer volgen.

Twintig jaar geleden. Minstens. De raampjes van de auto staan wagenwijd open. Ik voel de hete lucht door mijn haren waaien en vang flarden op van de muziek. Het papiertje wordt voor de zoveelste keer uit het cassettehoesje gehaald. ‘Ferrat chante Aragon’. Je gezicht is op gouden papier gedrukt en je kijkt dromerig naar boven. Ik streel je snor. Bij ‘Aimer à perdre la raison’ moeten de ramen dicht. Ook nu nog, tijdens de autoritten in de Italiaanse bergen, moeten de ramen dicht voor dit nummer. Al is het zonder mama ondertussen, zijn we drie auto’s verder en wat kilo’s geloof in de liefde kwijt.

Papa vertelde er altijd hetzelfde verhaal bij. Dat je de gedichten zong van de Franse dichter Louis Aragon. En dat die dichter zijn hele leven innig van dezelfde vrouw heeft gehouden. Na dit verhaal keek ik steeds naar buiten, op zoek naar een huisje tussen de bloemen. Een klein huisje van grijze stenen en een houten tafel buiten, een huisje waarin de dichter en zijn Elsa gewoond zouden kunnen hebben. Waar ze eeuwig van elkaar hielden. Aragons link met het communisme heb ik nooit onthouden, over zijn banden met Breton las ik pas veel later. En dat hij later bekende homoseksueel te zijn, dat lees ik nu pas op Wikipedia. Ik hoef het niet te geloven. En als ik het toch wil geloven, dan staat geen enkele liefde een andere liefde elkaar in de weg, in dit verhaal.

Ja, Jean Ferrat, dat denkbeeldig huisje was het liefdeskasteeel van mijn kindertijd. En jouw zware stem is mijn persoonlijke symbool voor alles wat liefde zou kunnen zijn, maar zo zelden daadwerkelijk is. Je leek me steeds een man waarop je kon bouwen. Jij bent mijn kinderprins en misschien is jouw snor wel één van de oorzaken dat ik nu nog zo’n zwak heb voor harige mannen.

Mag ik je nog één ding vragen, een maand na je dood? Ik heb drie heel sterke vrouwen in mijn leven, die de laatste tijd een paar behoorlijke klappen krijgen. Van mannen die zo verschrikkelijk zwak zijn, dat het zelfs niet de moeite loont om over hun schaduw schrijven. Je kent ze wel: mannen die krampachtig proberen om niet te lijken op hun oorsprong en daardoor steeds een meter naast zichzelf lopen, gevaarlijk dicht bij alles wat ze zo verafschuwen. Die mannen hoeven niet naar jouw muziek te luisteren, enfin, daar wens ik me alvast niet mee bezig te houden. Maar die drie vrouwen, als ze zich herkennen in deze brief en naar jouw muziek luisteren, wil je dan extra krachtig voor hen zingen? Ik geef een tip: de één is mijn bloedeigen zuster, de ander een rasechte vuurvrouw met donkere ogen, de derde tovert met woorden als geen ander.

Ze hoeven niet te googelen of Louis echt zoveel van Elsa hield. Dat doet er niet toe. Want de belangrijkste boodschap is dat je die droom steeds voor ogen moet houden. En alles wat het negatief blijkt te zijn van die droom, moet zo ver mogelijk uit de buurt blijven van deze sterke vrouwen. Daar kunnen ze zelf voor zorgen, moeten ze over waken. Omdat ze recht hebben op zoveel meer, op een heel fijn deel van deze wereld. Dat wil ik hen zeggen. Graag met jouw stem.

En nu, liefste Jean, slaap zacht.

Liefs
Marie